İçindekiler
Uçucu Madde Bağamlılığı
İçeriğinde farklı kimyasal formda gazlar bulunan, solunduğunda veya koklandığında çok ciddi sağlık problemlerine neden olan ve ölüm riski taşıyan, iş yerleri ve evlerde değişik kullanım alanları olup, piyasada, iş yerleri ve evlerde farklı kullanım alanları için satılan maddelere Uçucu Madde denilmektdir.
En çok çocuklar tarafından tercih edilen yapıştırıcılar, hem toluen, hem de aseton içermektedir. Ancak başka ek maddeler de içeriklerinde mevcuttur. Bunların imalatını yapan firmalar üzerinde kullandıkları çözeltilerin adını nadiren vermektedir. Belirtseler bile kullanan kişilerin az zehirli olanla çok zehirli olanı ayırt etmesi çok zordur.
- Yapıştırıcılar; tutkallar, zamk (Bally),
- Boya incelticileri;tiner, vb.
- Model yapmakta kullanılan çimento
- Kuru temizlemede kullanılan sıvılar
- Benzin
- Gazyağı
- Sıvı çakmak gazı
- Oje
- Oje çıkarıcı, aseton
- Daktilo yazısı silicileri
- Saç spreyi
- Ayakkabı spreyi
- Yüzeysel aneztezi için kullanılan sprey şeklindeki maddeler
- Sporcuların kullandığı soğutucu spreyler
- Bütan gazlı çakmak spreyi
- Bütün sprey şeklinde kullanılan oda, saç, kozmetik deodorantlar vb. maddeler
Uçucu Maddelerin Yaygınlaşma Nedenleri Nelerdir?
- Elde etmenin çok kolay olması
- Satışa yönelik yasal bir engelin olmaması
- Ucuz olması
- Kullanımdan sonra, çok kısa süre içinde zihinsel etkilerinin görülmesi (saniyeler ve dakikalar içinde)
- Bu zihinsel etkiye keyfilik, kişinin daha önceden hissettiği kısıtlamaların ortadan kalkmış olması gibi bir his hali, öfkede ve cinsel performansta artma gibi durumların eşlik etmesi.
Uçucu Madde Koklaması Ve Soluması Sonucunda Ortaya Çıkan Zararlı Etkiler Nelerdir?
Yapıştırıcı ve çözücü maddeleri koklamak ve solumak her zaman TEHLİKELİDİR. İlk deneme bile ölümle sonuçlanabilir.
Bu zehirli gazların solunması veya koklanması sağlığa zararlıdır. Vücuda doğrudan fiziki zarar verebilir. Beyin, kalp, karaciğer, akciğer ve böbrek fonksiyonlarını bozar.
Kullanımı takiben ulaşan ani ölümün en büyük nedeni düzensiz kalp atımlarıdır.
Bu maddelerin, böbrekler, kalp, akciğerler ve karaciğerde doku yıkımı yaptığı ve bazı doku yıkımlarında kullanım sona erse bile geri dönüşümünün olmadığı bilinmektedir.
Ne olursa olsun hiç unutulmaması gereken şey bu maddeleri koklamanın, kısa sürelide olsa, sağlığa zararlı etkilerinin çok olduğudur.
Uçucu Madde Kullanan Gençler ve Riskleri
Uçucu koklama alışkanlığı olanlar ciddi bir risk teşkil etmektedirler, şöyle ki;
Hem kendilerine zarar vermektedirler, hem de toplumda onun hareketlerini örnek alan veya taklit eden kişilere zarar vermekte ve tehlikeye atmaktadır.
Yapıştırıcı ve çözücü madde koklayan çocuk veya gençlerin beklenmedik garip davranışları olabilir;
Şiddet davranışları geliştirebilirler. Yakın akraba arkadaş gibi tanıdığı bildiği sevdiği kişilere dahi saldırganlık sergileyebilirler.
Çevresinde bulunan ona ait olan veya kamuya ait her türlü eşyaya zarar verebilir.
Kendi bedenine zarar verici, kazalara ve sakatlamalara sebep olabilecek davranışlar sergileyebilirler.
Uçucu koklamanın belirtileri arasında en hafif olanı alkol tüketiminin ardından gelişen sarhoşluk haline benzer.
Uçucu Madde Kullanıldığına Dair Belirtiler
Kişisel Belirtiler;
- Çocukların grup halinde çevredeki yaşlı insanlara zorba şiddet davranışları, kendinden yaşça küçük çocuk çocuklara zorbalık yapmaları
- Sarhoş bir kişinin davranışlarına benzer davranışlar
- Çevredeki eşyalara tahrip kar davranışlar ulu orta bağırıp çağırmalar
- Dükkanlardan mal çalma, evleri soyma, araba hırsızlıkları gibi davranışlar
- Uçucu alışkanlığının açık bir göstergesi çocuk gruplarının gözden uzak tenha yerlerde toplanarak şüpheli şeyler yapmasıdır
Bedensel belirtiler;
- Midede ağrı,
- Mide bulantısı, çıkarma, kusma
- Sık sık idrar yapma ihtiyacı
- Başta ağrı, gözlarde sulanma
- Burunda akıntı
- Görmede bulanıklık
- Kulaklarda uğultu ve sesleri yankılı işitme,
- El ve ayaklarda uyuşma ve karıncalanma hissi.
Uçucu alışkanlığı kişide gittikçe artan bir şekilde boş verme, başıboş hareket etme, kaçma ve uzaklaşma gibi hislerin yaşanmasına sebep olmaktadır. Bu hislerin yaşanması, kullanma girişimlerine zemin hazırlamakta, daha ileri aşamalarda ise uçucu dışında başka ilaç ve madde kötüye kullanımlarına ve bunlara eşlik edebilecek tehlikeli girişimlere yol açmaktadır.
Örneğin;
- Çok sayıda ve çeşitte madde alarak intihar girişimleri
- Kendini cezalandırma, yaralama, sakatlama gibi davranışlar
- Suç işlemeye yönelme
Yapıştırıcı ve çözücülerin koklanması yasa dışı olmamakla birlikte, bunu kullanan gençler yukarıda da söz ettiğimiz gibi bu girişimlerini sır gibi saklamak ve mümkün olduğunca gizli tutma eğilimindedir. Bu nedenle en çok kullanılan yerler; terk edilmiş binalar, parklar, mezarlıklar, umumi tuvaletler, kullanılmayan tren yolları, köprü altları, asansörler, merdivenler, ev ve apartman çatıları veya bodrumları, ailelerinin olmadığı zamanlar kendi evleri gibi mekanlar.
Uçucu Madde kullanan birisine nasıl yardımcı olunur?
Çocukları ya da gençleri bağımlılığından vazgeçmesi için baskı yapmaktan, yasakları ve cezaları uygulamaya koymaktan önce onların problemlerinin ne olduğu konusunda oturup konuşmak.
Kişi ile teke tek ilgilenip, ona yardımcı olabilecek ve sorumluluk alabilecek aile bireyleri ya da profesyonel kişilerle ilişki kurup onları harekete geçirmek.
Uçucu kullanmayı nasıl terk edeceği konusunda bir uzmandan yardım ve tedavi istemesini önermek.
Bu sırada dikkat etmesi gereken önemli noktaları açıklamak gerekir;
- Eğer kullanmak istiyorsa az miktarda kullanması önerilir.
- Havalandırma sorunu olan, temiz havası olmayan, kapalı ortamlarda koklamaktan kaçınması.
- Plastik torba ile koklamaktan vazgeçmesi
- Başka uyuşturucu madde veya sarhoş edici maddeler almışken veya birlikte kesinlikle kullanmaması.
- Asla, yalnız başına koklamamasını tavsiye etmek.
Uçucu kullanan birini baygın yada komada, acil müdahale etmek gerektiren bir durumunuzda ne yapılmalı?
- Uçucu maddeleri uzaklaştırın
- Kişiyi yan pozisyona getirin
- Baş boyun ve çevresindeki kıyafetleri gevşetin
- Bulunduğunuz mekana temiz hava girmesi için kapı ve pencereleri açın
- Kişinin vücudunu sıcak tutun
- Telefonla bir ambulans çağırınız, bir doktorun yardımını isteyiniz ve hangi çözücü ya da yapıştırıcı kullandığını belirleyiniz.
Bu bağımlılıkla ilgili yaşadığınız bir sıkıntı var ise lütfen profesyonel bir destek alınız.